GENEL BİLGİLER
Hazar Gölü Tabiat Parkı’nın en önemli kaynak değeri olan Hazar Gölü, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinin kendine has plajları olan su sporları ile balık avcılığı da yapılan ve günün her saatinde değişik görünüm kazanarak mavinin ve yeşilin her tonunu gösterir. Suyu berrak, sodalı ve tuzsuzdur. 22,51 hektar alan üzerinde olup,çevresinde 25’e yakın kamu kurum ve kuruluşuna ait eğitim ve dinlenme tesisleri ile Turizm Bakanlığı’ndan belgeli otel, motel, lokanta, günübirlik piknik alanı, ayrıca özel kuruluşlar tarafından işletilen balık evleri de bulunmaktadır. Son zamanlarda çevresinde çok sayıda ikinci konutlar ve yazlıklar ile tatil sitelerinin yapıldığı göl, çevre iller halkının da faydalandığı tatil merkezi konumundadır.
FLORA BİLGİLERİ
Tabiat Parkı iğne yapraklı karaçam ile diğer iğne yapraklıların hakimiyetinde bir meşçeredir. Dar bir alanda sedir bulunmaktadır. Ayrıca sahada dişbudak, çınar, akasya ve badem gibi yapraklı ağaçlar bulunmaktadır. Tabiat Parkınında içerisinde bulunduğu havzada, meşe toplulukları dışında doğal orman örtüsü bulunmamaktadır. 1964-1966 ve 1980-1981 yılları arasında tesis edilmiş olan iğne yapraklı ağaçlandırma sahalarında, 6-10 m boy, 12-18 cm çapları arasında değişen Sedir (Cedrus libani A.Rich.), Karaçam (Pinus nigra Arnold.) Sarıçam (Pinus sylverstris L.) alanları ve 1.5-2.0 m boy, 10-16 cm çap aralığında meşelik (Quercus sp. L.) alanlar bulunmaktadır. Bunun yanında dağınık halde bulunan 1.5-2.5 m boylarında Alıç (Crataegus oxyacantha), Akasya (Robinia pseudoacacia L.) ağaçları ile bitki örtüsü içerisinde azda olsa Dişbudak (Fraxinus sp. L.), Akçaağaç (Acer sp. L.), Çınar (Platanus orientalis L.), Ardıç (Juniperus sp. L.), Böğürtlen (Rubus fruticosus Brombeere) türleri ve otlak alanlara geçiş formunda bulunan bodur çalılık alanlar bulunmaktadır. (Duran & Günek).
FAUNA BİLGİLERİ
Tabiat Parkında fauna olarak 28 takım 75 familya ve 204 tür tespit edilmiştir. Memelilerin 3 takımına ait 9 familya ve 10 tür bulunmaktadır. Kelebekler takımına ait 7 familya 47 tür mevcuttur. Çekirgeler takımına ait 5 familya ve 24 tür bulunup bunlardan 5 tanesi endemiktir. Bunlar haricinde 7 takım ve 24 familya 40 böcek türü daha saptanmıştır. Tabiat Parkında balık türleri bulunmakta olup 3 tane endemik tür vardır. Bunlar; Hazar İnci Balığı (Alburnus heckeli), Dişli Sazancık (Aphanius asquamatus), Taş yiyen (Oxynoemacheilus eregliensis)dir.
KAYNAK DEĞERLER
Göl ekosistemi ve orman ekosistemi.
KÜLTÜREL DEĞERLER
Tüm Hazar Göl ve çevresi doğal sit alanıdır. Sit alanı dağlara kadar 1,2,3 derecelerde devam etmektedir. Göl içerisinde yer alan batık şehir ise arkeolojik sit alanı niteliğindedir. (2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında, Diyarbakır Kültür ve Tabiat Varlıkları koruma kurulunun 11.07.1991 tarih ve 856 sayılı kararı ile Göl içerisinde ki Yılanlı Ada I. Derece Doğal Sit Alanı, Diyarbakır-Elazığ Karayolu ile Göl arası II. Derece Doğal Sit Alanı, Diyarbakır-Elazığ Karayolunun üst tarafı ise III. Derece Doğal Sit Alanı olarak ilan edilmiştir.)
Hazar Gölü hakkında 11 Şevval 1250 (31 Ocak 1834) tarihli Gölcük sakinlerince yazılmış olan bir dilekçede; köylerinin sularla kaplı olduğu, tarım yapacak alanlarının kalmadığı, köy halkının bir kısmının 1210'dan sonra Hoh köyüne göç ettiği kaydedilmektedir. Bu belgeye göre Hazar Gölü'nde suların 1795'lerde yükselmeye başladığı, 1830'larda çevre sakinlerini rahatsız edecek seviyeye ulaştığı anlaşılmaktadır. Hommarıre' de Hell, 1947'de bu bölgede Manastır kalıntısı bir adanın olduğunu, önceleri orada bir köyün bulunduğunu fakat sular altında kaybolduğunu anlatır. Mamüratül Aziz Salnamesinde (1301) 1884 tarihinde mecrası bilinmeyen Göl'ün, önceden bu kadar büyük olmadığı, 40-50 seneden beri yükselerek tamamen bir köyü ortadan kaldırdığı belirtilmekte ve Göl'ün tabanında önceden bir gideğenin olduğu, bunun sonradan darlaşarak kapanmış olabileceği düşünülmektedir. 19 Ağustos 1979 da Tozer Göl suyunun birkaç seneden beri istikrarlı bir şekilde yükseldiğini, 1-2 yıl önce bir çukurdan taşarak Dicle'ye doğru aktığını ve birçok zararlar verdiğini yöre halkından öğrendiğini belirtmektedir.
REKREASYON İMKANLARI
Hazar gölünün sunduğu rekreasyon imkanları yöre halkı için büyük önem arz etmektedir. Bunlar başlıca; göl, kıyılardaki irili ufaklı koylar ve doğa güzellikleri olarak sayılabilir.
