Genel Bilgiler
Tabiat Parkı, T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü Bolu Orman Bölge Müdürlüğü Bolu Orman İşletme Müdürlüğü'ne bağlı Ayıkaya ve Sarımustan Orman İşletme Şeflikleri sınırları içinde yer almaktadır.
Tabiat Parkı’nın bulunduğu 248,38 ha büyüklüğündeki alan taşıdığı tabii kaynak değerleri ve rekreasyon potansiyeline istinaden 29.08.2014 tarih ve 1437 sayılı Olur’ları ile “Ayıkayası Tabiat Parkı” olarak ilan edilmiş olup, 27.09.2018 tarih ve 1311 sayılı Olur'ları ile alan büyüklüğü aynı kalmak kaydıyla sınırları revize edilmiştir.
Tabiat Parkı güneyindeki çayırlık alan ile Tabiat Parkı kuzeydoğusunda yer alan Künerli Yaylası, mülga Gıda Tarım ve Hayvancılık Bolu İl Müdürlüğü tarafından mera alanı olarak tespit edilmiş olup söz konusu alanda 4342 Sayılı Mera Kanunu geçerlidir.
Flora Bilgileri
Çalışma kapsamında gerçekleştirilmiş olan arazi gözlem ve literatür çalışmaları sonucunda Tohumlu Bitkilerden 40 familyaya ait 84 cins ve bu cinslere ait toplam 112 adet farklı bitki taksonu belirlenmiştir. Bunlardan 28'i cins düzeyinde, 84 adedi ise tür ve tür altı takson düzeyinde teşhis edilmiştir. Bu türler bilimsel adları, Türkçe adları ve familya adları ve ile birlikte (familya adlarına göre alfabetik olarak) listelenmiştir (Tablo 2.22). Bu listedeki taksonlardan 9'u endemiktir. Liste, Bern, CITES sözleşmeleri ve IUCN tehlike kategorileri (Red Data Book) bakımından da değerlendirilmiş olup çizelgede işlenmiştir.
Fauna Bilgileri
Ayıkayası Tabiat Parkı, Dünya’nın fauna elemanlarına göre ayrılmış olan Türkiye’nin dahil olduğu Palearktikzoocoğrafik bölgesi içinde yer almaktadır. Bu sebeple bölgenin bileşimi ve yapısı palearktik faunanın bir parcası olarak görülmektedir. Ayıkayası Tabiat Parkı’ında var olan hayvan türleri çeşitliliği bölgenin birçok farklı habitata sahip özel zoocoğrafil bölge olduğunu göstermektedir. Bölge, Avrupa’dan Asya ve Afrika kıtasına doğru geçiş yapan ormana bağımlı birçok hayvan türünün hem Anadolu’ya geçişini sağlamakta hem de bu türlere Anadolu’da beslenme, barınma ve üreme için ideal ekosistemler sağlamaktadır. Bölgenin de içinde bulunduğu Batı Karadeniz Dağları, içindeki su kaynakları, yeşil alan örtüsü ve çeşitli besin zincirinin her kademesine ait ceşitli hayvan grupları ile Avrupa’dan gelen ormana bağımlı fauna elemanlarını barındırıp ve bu türlerin Anadolu’nun iç kısımlarına geçişini engelleyen bir bariyer görevi görmektedir. Bu bakımdan “Ayıkayası Tabiat Parkı” ormana bağımlı bu türlerin Batı Karadeniz Bölgesinde yaşayabilecekleri önemli alanlardan biridir.
Kaynak Değerler
Tabiat Parkı, gerek sahip olduğu doğal ve rekreasyonel kaynak değerleri gerekse doğusunda yer alan Yedigöller Milli Parkı ile birlikte bütünlük arz etmesi nedeniyle rekreasyonel kullanımlar için son derece uygun bir alan haline gelmektedir. 2018 yılında 223.687 kişinin, 2019 yılı Temmuz ayı sonuna kadar ise 68.326 kişinin ziyaret ettiği Milli Park alanı başta İstanbul ve Ankara olmak üzere ziyaretçi akınına uğramakta ve ülkemizdeki milli park alanları içinde en çok ziyaret edilen alanlardan birisi durumundadır.
Kültürel Değerler
El Sanatları: Sanayileşme ve teknolojik gelişmeler, tüketim kalıpları ve yaşam tarzında meydana gelen değişmeler sonucunda günümüzde el sanatları giderek azalmaktadır. Bununla birlikte; Kıbrıscık ilçesinde kaval, Göynük Kılavuzlar köyünde tahta oymacılığı, Gerede’de dericilik, bakırcılık, kalaycılık, saraçlık, Mudurnu’da demircilik, bakırcılık mesleği az da olsa halen devam etmektedir.
Bolu’daki geleneksel el sanatı örneklerinden biri Mudurnu iğne oyalarıdır. Oyalar, ipek iplikten yapılmaktadır. Her oyanın bir ismi vardır. En yaygın olanları, hercai, biber, limon, papatya, kınalı, parmak, yıldız, üzüm ve küpe çiçeğidir.
Mengen ilçesinin telli nakışlı başörtüleri ve burun çorapları ünlüdür. Nakış isimlerinde doğadan esinlenilmiştir. Bunlardan bazıları; meşe yaprağı, akça ağaç, diken gülü, dut yaprağı, yıldız telidir. Kullanılan nakış ipliği ise bitkisel boyalarla renklendirilmektedir.
Kıbrıscık ilçesinde yöresel tezgâhlarda kıl ve yünden giyim eşyaları, torba, heybe, yastık ve kilim çeşitleri yapılmaktadır. Kıbrıscık’ta halen kadınlar özellikle düğünlerde geleneksel giysilerini kullanmaktadırlar.
Yemek ve Aşçılık Kültürü: Bolu ilinin yemek kültürü çok zengindir. Bunu yemek çeşitlerinde görmek mümkündür. Bolu’ya özgü yemekler arasında; kızılcık tarhana çorbası, ovmaç çorbası, düğün, yoğurtlu bakla, balkabağı, imaret çorbaları, çiğ börek, kabaklı gözleme, acı su bazlamacı, çantıklı pide, etli mantı, ekmek aşı, kedi batmaz, mantarlı orman kebabı, kaldırık dolması, kaşık sapı, Mengen pilavı, Kıbrıscık pilavı, höşmerim, Mengen kuzu güveç, katık, kaşık atmaç, bakla çullaması, paşa pilavı, kabak hoşafı, çeleçöş, karavul şerbeti, Mudurnu baklavası, kara kabak tatlısı, saray helvası, uğut tatlısı, kızılcık şurubu sayılabilir.
Yemek pişirme sanatı Bolu’da halen bir taraftan yaşayan bir kültür olarak devam ederken diğer taraftan yöre halkının geçimini sağladığı önemli bir meslek olarak varlığını sürdürmektedir. Özellikle Bolulu ve Mengenli aşçılar dünyaca tanınmışlardır. Aşçılık sanatı Mengen ilçesinin ata mesleğidir. Aşçılık mesleğine verilen önemin neticesi olarak her yıl Mengen’de Aşçılar Festivali kutlanmaktadır. Aşçılık mesleğinin yaygınlaştırılması ve bilimsel olarak geliştirilmesi amacıyla Bolu, Mengen, Gerede ve Yeniçağa’da açılan aşçılık liseleri ile Mengen’de bulunan Aşçılık Yüksek Okulu ve Gastronomi Fakültesi yoğun ilgi görmektedir.
Bolu’nun Yerel Ürünleri: Bolu’nun çam kolonyası, fındık şekeri, Bolu çikolatası, çam balı, manda kaymağı, patatesli köy ekmeği, tereyağı, keşi, patatesi, kozalak reçeli, alıç sirkesi, kabaklı gözlemesi; Göynük’ün şeker fasulyesi, uğut tatlısı, tokalı örtüleri, tahta oyma eserleri ve el dokumaları; Mudurnu’nun saray helvası, köpük helvası, ipek oyaları; Gerede’nin şak şak helvası ve deri ürünleri; Seben’in elması, üzümü, sebze ve meyveleri; Kıbrıscık’ın pirinci ve el dokuması kilimleri; Mengen ve Dörtdivan’ın özel kurabiyesi ve peynirleri; Yeniçağa’nın torf toprağı ve kolonyası yerel olarak üretimi yapılan önemli ürünler arasındadır.
Rekreasyon İmkanları
Tabiat Parkı, gerek sahip olduğu doğal ve rekreasyonel kaynak değerleri gerekse doğusunda yer alan Yedigöller Milli Parkı ile birlikte bütünlük arz etmesi nedeniyle rekreasyonel kullanımlar için son derece uygun bir alan haline gelmektedir. 2018 yılında 223.687 kişinin, 2019 yılı Temmuz ayı sonuna kadar ise 68.326 kişinin ziyaret ettiği Milli Park alanı başta İstanbul ve Ankara olmak üzere ziyaretçi akınına uğramakta ve ülkemizdeki milli park alanları içinde en çok ziyaret edilen alanlardan birisi durumundadır.
