Başkomutan Tarihî Millî Parkı
Afyonkarahisar / Afyonkarahisar Merkez / Büyükkalecik
68 2831 Yorumları okuAfyonkarahisar / Afyonkarahisar Merkez / Büyükkalecik
68 2831 Yorumları oku
İç Batı Anadolu'da Afyon, Kütahya, Uşak illeri sınırları içindedir. 1981 yılında milli park ilan edilmiştir. Yüz ölçümü 348.340 dekar olup, 17.120 dekarı Uşak ilinde, 151.720 dekarı Kütahya ilinde, 179.500 dekarı Afyon ili sınırları içerisinde kalmaktadır.
Başkomutan Tarihi Milli Parkı, Türkiye Cumhuriyeti tarihi açısından önemli mihenk taşlarının arasında yer almaktadır.
Tarihi Milli Park içinde kalan alanlar, emperyalist işgal güçlerinin Anadolu'dan atılmasıyla sonlanan Ulusal Kurtuluş Savaşımızın en önemli bölümünü oluşturan; 26 Ağustos'ta Büyük Taarruzun başladığı bölge ile 30 Ağustos'ta Başkomutanlık Meydan Muharebesinin geçtiği bölgelerdir.
Büyük Taarruzun başarılı olmasında askeri dehasıyla birinci derece rol oynayan Mustafa Kemal Paşa'nın yurttaki ve dünyadaki yeri bu Savaş sonrasında tartışılmaz bir şekilde güç kazanmıştır. Atatürk, ulusundan aldığı güç ve yetki ile çağdaşlaşma hamlelerine başlamış, Türk toplumunun varlığının ve bağımsızlığının kalıcı olması için köklü yenilikleri hayata geçirmiştir.
Tarihi Milli Park alanı, emperyalist ülkelere karşı yürütülen Ulusal Kurtuluş Savaşımızın dönüm noktasının yaşandığı, bağımsızlık ve özgürlük mücadelemizin anıtlaştığı, destanlaştığı kutsal bir mekan olmanın yanında, tüm olumsuz koşullara karşın Türk Ulusunun vatan savunmasında gösterdiği kararlılığın, cesaretin ve inancın da sembolüdür. Bu nedenledir ki; Başkomutan Tarihi Milli Parkı herhangi bir milli park, koruma kullanma dengesi yaklaşımında kullanma açısından da denge gözetilecek sıradan bir koruma alanı olarak görülemez.
Afyon Kocatepe ve Dumlupınar çevresindeki alanlar Tarihi Milli Park ilan edilmiş, savaşın seyrine uygun olarak Afyon Kocatepe ve Dumlupınar olarak iki ayrı bölümde belirlenen Milli Park, Afyon-Uşak karayolunun iki yönünde yüz metrelik birer şerit ile birbirine bağlanmıştır.
Milli Park alanı; şehitlik ve anıtlarıyla tarihi savaş alanlarının korunması, mevcut ve gelecek nesillere aktarılması, öğretilmesi ve tanıtılması amacı ile oluşturulmuştur. Bu sabeple tarihi mekanların gezilmesi ile birlikte Milli Park; doğal güzelliklerin de olduğu alanları içinde barındırdığından, insanların aileleriyle birlikte daha güzel vakit geçirmeleri sağlayacak piknik alanları da oluşturulmuştur.
Ahmetpaşa Günübirlik Kullanım Alanı ve Erkmen Günübirlik Kullanım Alanında Çocuk oyun alanları, Kamelya, piknik masası ve kontrollü ateş yakma üniteleri, Kır kahvesi, WC, Çeşmeler, mescit, Halı saha, Otopark, Araç ve yürüyüş yolları bulunmaktadır.
Milli Park alanına ait poster, broşür, kitapçık gibi yayınları alabileceğiniz ziyaretçi merkezleri ise İstiklal Tanıtım Merkezi, Zafer Müzesi, Dumlupınar Müzesi, Şuhut Büyük Taarruz Karargahı, Kocatepe Tanıtım Birimi ve Dumlupınar Atatürk Evi’dır.
Her sene 25 - 30 Ağustos Zafer Haftası Kutlamaları çerçevesinde; 25 Ağustos'u 26 Ağustos'a bağlayan gece tüm ülkeden gelen ziyaretçilerle Mustafa Kemal Paşa ile diğer Komutanlar ve Türk birliklerinin Şuhut'tan Kocatepe'ye ilerledikleri güzergahta Zafer Yürüyüşü etkinliği düzenlenmektedir.
Afyonkarahisar İl’inde; Kocatepe Anıtı ve Kitabesi, Yzb.Agâh Efendi Şehitliği, Büyük Taarruz Şehitliği ve Mustafa Kemal Atatürk Anıtı, Alb. Reşat Çiğiltepe Şehitliği, Zafer Müzesi, Kütahya İl’inde; Zafertepe Anıtı, Şehit Sancaktar Mehmetçik Anıtı, Yzb.Şekip Efendi Şehitliği, ÜçTepeler (Aslıhanlar) Şehitliği, Dumlupınar Anıtı, Dumlupınar Şehitliği, Dumlupınar Müzesi bulunmaktadır.
Kocatepe; Anadolu`nun ve Türk Ulusunun kurtuluşunu sağlayan Büyük Taarruz`un 26 Ağustos 1922 tarihinde Başkomutan Mustafa Kemal tarafından başlatıldığı, sevk ve idare edildiği yerdir.
Yzb.Agâh Efendi Şehitliği; Büyük Taarruzun 2 inci günü olan (27 Ağustos 1922 günü), Kurtkaya tepesinde şehit düşen 12. Tümen 36. Piyade Alayı 6. Bölük Komutanı, Bayburtlu Ziver Bey Oğlu Yüzbaşı Agah Efendi ve Sinoplu Üsteğmen Feyzullah Efendi ve 100 Mehmetçik adına yapılan şehitlik, 26 Ağustos 1972 yılında inşa edilmiştir.
Büyük Taarruz Şehitliği ve Mustafa Kemal Atatürk Anıtı; Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Paşa`nın, 26 Ağustos 1922 Kocatepe’de Büyük Taarruz Harekat Emrini vermesiyle birlikte, 26-27-28 Ve 29 Ağustos 1922`de şehit düşen 275 Subay ve 2150 Mehmetçik, toplam 2425 Şehit Anısına yapılan, sembolik bir şehitliktir. (500 Şehidin Mezar Taşları Vardır.)
Alb. Reşat Çiğiltepe Şehitliği; Afyonkarahisar`ın güneybatısında yer alan, Çiğiltepe üzerinde, 27 Ağustos 1922 günü Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Atatürk’e verdiği sözü yerine getirememenin üzüntüsü sonucu intihar eden 57.tümen komutanı Miralay Reşat Bey anısına yaptırılmıştır.
Zafer Müzesi; Afyonkarahisar`ın 27.08.1922 günü saat 17:30`da 8. Tümen 189. Alay tarafından alınmasından sonra, Mustafa Kemal Atatürk`ün Kocatepe`den inerek, arabasıyla Afyonkarahisar`a geldiği ve aynı zamanda 30 Ağustos 1922 Başkomutan Meydan Muharebesinin planlarının yapıldığı, taarruz emrinin verildiği binadır.
.
Zafertepe Anıtı; 30 Ağustos 1922 günü sabahı Mustafa Kemal Paşa, Afyonkarahisar’dan otomobille bu tepeye gelerek saat 14:00’dan itibaren, Başkomutan Meydan Muhaberesinin rasat noktasından sevk ve idare eder. Çatılmış silahların uzaktan görünüşü veya alev alev meşale hissini uyandıran Zafertepe Çalköy’deki Zafer Abidesi, asıl manası ile Kurtuluş Savaşını ve Türk Milletini içte ve dışta meydana gelebilecek kötü tesirlere karşı er geç birleşerek zafere gidebileceğini temsil eder.
Şehit Sancaktar Mehmetçik Anıtı; Atatürk; 31 Ağustos 1922 günü muhabere sahasını gezerken yerde şehitler arasında düşman topçu mermisinin açtığı çukura gömülmüş bir sancaktar görür. Bu aziz Şehit toprağın üzerinde katılaşmış kolu ile sancağı dimdik tutmaktadır. Manzaradan duygulanan Başkomutan savaş sonrasında yapılacak şehit asker anıtı için bunun sembol alınmasını emreder. Temelini de bizzat Gazi Paşa 30 Ağustos 1924’te kendisi atmıştır.
Yzb.Şekip Efendi Şehitliği; Bu anıt; 30 Ağustos muharebesinde Yunanlara hücum eden Türk süvari kolordusunun bu civarda verdiği şehitler namına yaptırılmıştır.
ÜçTepeler (Aslıhanlar) Şehitliği; 30 Ağustos 1922 Başkomutan Meydan Muharebesinde, Büyük Aslıhanlar köyü içinde şehit düşen Elazığ’lı Binbaşı Hacı Ömeroğlu Yusuf Ziya, Diyarbakır’lı Üsteğmen Mehmetoğlu Ahmet, Urfa’lı Teğmen Halil, İbrahimoğlu Mustafa Hilmi ile beraber 42 Mehmetçik adına, 1995 yılında kaide üzerine bir dikili taş,kitabe ve mezarlarla birlikte Kültür Bakanlığı tarafından yapılmıştır. Milli mücadelede süngüsünü takmış düşman üzerine saldırmaya hazır binlerce Mehmetçiğimizi sembolize eden bir anıttır.
Dumlupınar Anıtı; Bu Anıt; Başkomutan Meydan Muharebesinde, Başkomutan Mustafa Kemal Paşa’nın ordularına ‘’Ordular İlk Hedefiniz Akdeniz’dir, İleri !’’ emrini verdiği karargâhın yeridir.
Dumlupınar Şehitliği; 1919-1922 yıllarında, Mustafa Kemal’in çevresinde köylüsüyle, kentlisiyle, kadınıyla-erkeğiyle, doğusuyla-batısıyla, kuzeylisiyle-güneylisiyle birleşerek amansız bir ölüm-kalım savaşına girerler. İşte bu Kurtuluş Savaşında cephede ve cephe gerisinde 137.000 şehit verilir. Bu şehitlerimizin aziz anıları için, Ankara-İzmir karayolunun 500m iç kesiminde Dumlupınar İlçesi sınırları içerisinde Cafer Gazi Türbesi ve eteklerine Kültür Bakanlığı tarafından Dumlupınar Şehitliği yapılarak 1992 yılında büyük törenle ziyarete açılmıştır.
Dumlupınar Müzesi; 1929 Yılında Yüzbaşı Selahattin tarafından yağlı boya tablosu yapılan ve romanda bahsi geçen bu ev Kurtuluş Savaşımız sırasında Başkomutan Gazi Mustafa Kemal’in kaldığı, Dumlupınar Başkomutan Karargâhı olarak da kullanılmıştır. Bu ev aslına uygun olarak restorasyon ve düzenlenmesi yapılarak ‘’Atatürk Karargah Evi’’ olarak 30 Ağustos 2003’te ziyarete açılmıştır
Tanıtım Parkı içinde 60 türün üzerinde bitki mevcuttur. Dumlupınar bölümünde 43 endemik taksonun bulunduğu, Kocatepe Dumlupınar bölümlerinin her ikisinde ise 19 endemik taksonun bulunduğu saptanmıştır. Şimdiye kadar yapılan çalışmalarda Dumlupınar bölümünde 403 taksonun bulunduğu tespit edilmiştir. Kasnak Meşesi, Sığır Kuyruğu, Çoban Dikeni, Bozgeven, Karaçam-Sarıçam, Karaçam-Boylu Ardıç-Kokar Ardıç, Sedir, Kayın alanda yer alan ağaç ve bitki türlerindendir.
26 Ağustos 1922'de Kocatepe’de başlayan Türk Taarruzu, 27-28 Ağustos’taki muharebelerle Kocatepe bölgesindeki düşman kuvvetlerini önüne katarak sürmüş ve 27 Ağustos’ta Afyonkarahisar’a ulaşmıştır. Beş gün, geceli ve gündüzlü aralıksız süren Meydan Savaşını, Ulu Önder Atatürk’ün 26 – 30 Ağustos 1922 tarihinde bütün dünyayı şaşırtan bir başarı ile sonuçlandırdığı Kurtuluş Savaşı’nın geçtiği yörelerdeki tarihi olgular Başkomutan Tarihi Milli Parkı’nın ana kaynak değerini oluşturmaktadır.
Milli Park’ın kaynak değeri, arazinin jeolojik yapısı ve bitki örtüsü ile desteklenmektedir. Milli Parkın Afyon bölümü, Eskişehir Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun kararları, Dumlupınar bölümü ise Bursa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun kararları ile 1. derece Tarihi Sit alanı olarak tescil edilmiştir.
Kirpi, yabani tavşan, kör fare, kurt, kızıl tilki, tepeli batağan, küçük batağan, akpelikan, tepeli pelikan, alacabalıkçıl, küçük akbalıkçıl, balaban, cüce balaban, büyük akbalıkçıl, erguvani balıkçıl, karaleylek, leylek flamingo, angıt atmaca, şahin, kızıl şahin, paçalı şahin, kerkenez, ala doğan, turna, küçük ağaçkakan, alaca ağaçkakan, boğmaklı toygar, küçük boğmaklı toygar, tepeli toygar, bülbül, setti bülbülü, alaca sinekkapan, saka, bataklık kirazkuşu alanda yer alan, Bern sözleşmesine göre mutlak koruma altında olan türlerdir.
Dumlupınar bölümünde yer alan Zafertepe-Çalköy Göleti, alanın ortasında canlılara(özellikle kuş türlerine)taze su sağlayan ve kıyı boyunca uzanan tatlısu çayırları ile sazlık alanlardan oluşan bir sulak alan niteliğindedir.
Dumlupınar Göleti;1315 m yükseklikte olup Aropojenik nitelikli tatlısu göletidir. Çevresinde dar bir şerit halinde sucul bitki örtüsü barındıran çayırlar ile kısa bir taşlık kıyı şeridinde oluşmaktadır.
