Dilek Yarımadası Büyük Menderes Deltası Milli Parkı
Aydın / Kuşadası / Güzelçamlı
57 3522 Yorumları okuAydın / Kuşadası / Güzelçamlı
57 3522 Yorumları oku
Parkımız Ege Bölgesi, Aydın ili sınırları içinde yer alır. Dilek Yarımadası 1966 yılında, Büyük Menderes Deltası 1994 yılında milli park ilan edilmiştir. Yarımada 10.985, delta 16.613 hektar olmak üzere toplam 27.598 hektarlık bir yüz ölçümüne sahiptir.
Yarımada ülkemizde maki florasının en iyi örneklerine sahip olduğu gibi, kuzey bakılarında Karadeniz florasına ait türleri de barındırmaktadır. Delta ise, Ege Bölgesi’nde göçmen kuşlar için en önemli yaşam alanlarından biridir. Delta aynı zamanda deniz balıklarının yumurta bırakma sahasıdır. Yarımada, yaz mevsiminde yöre halkının denizden yararlandığı bir merkez haline gelmektedir.
Büyük Menderes Deltası, uluslararası öneme sahip "A Sınıfı Sulak Alan" özelliği taşırken; Dilek Yarımadası, Akdeniz Flora Bölgesi elementleri ve Avrupa Sibirya Flora Bölgesi elementleri içermesi bakımından önemlidir. Bu benzersiz çeşitlilik nedeniyle Dilek Yarımadası ve Büyük Menderes Deltası Milli Parkı, Avrupa Konseyi tarafından "Flora Biogenetik Rezerv Alanı" kabul edilmiştir.
Büyük Menderes Deltası, Bafa gölüyle entegre bir sulak alan parçasıdır. Bu entegre sistem içerdigi biyolojik çeşitlilik, nesli tükenmek üzere olan canlılar ve endemik türlerden dolayı uluslararası öneme sahip olmakla birlikte, Milletlerarasi Ramsar Sözleşmesi, Bern Sözleşmesi, Rio Sözleşmeleri ve Barselona Konvansiyonu kararı ile korunur.
Dilek Yarımadası sahilleri Türkiye’de en temiz ve doğal kıyılarındandır. Bu sahiller Avrupa’nın en nadir memeli türlerinden olan Akdeniz Fokları için de doğal bir yaşam alanı oluşturmaktadır. Dünyada toplam 500 adet kalan, yaklaşık 100 tanesinin Anadolu kıyılarında olduğu belirlenmiştir. Dilek Yarımadasının güney kıyılarındakı mağaraların halen Akdeniz Fokları tarafından kullanıldığı araştırmacılar tarafından tespit edilmiştir.
Yarımada soyu tükendigi varsayılan Anadolu Parsı'nın batıda yaşadığı son noktadır. Dünyanın en nadir deniz memelisinden biri olan Akdeniz Foku yarımada kıyılarında yaşamaktadır. Yaban domuzu, Karakulak, Vaşak , Çakal, Sırtlan, doğaya terkedilmiş yabani sığırlar ve atlar ile birçok hayvan türü yarımada faunasında bulunmaktadır.
Deltada yaklaşık 250 kuş türünün yaşadığı, bunlardan 70 tür kuşun ürediği belirlenmiştir (Sarıgül, 1993). Bu özelliğiyle " Önemli Kuş Alanı " listesine giren delta, kuş araştırmaları gözlem programına alınmıştır.
Bafa Gölü, ekolojik olarak deltanın bir parçası olarak kabul edilir ve Tabiat Parkı olarak korunur. Nesli tehdit altında olan Cüce Karabatak deltada yaşamaktadır. Dünyada toplam sayıları 3000 çift olduğu tahmin edilen Tepeli Pelikan Karina lagünündeki adacıklarda üremektedir. Küçük Akbalıkçıl, Küçük Kerkenez ve Akkuyruklu Kartal üreyen önemli türler arasında bulunmaktadır. 2003 yılı kuş sayımında deltada 100'e yakın Tepeli Pelikan ve 6000 Flamingo 'nun kışladığı belirlenmiştir. Kışlayan kuşlar, soğuk günlerde Bafa Gölü'nde dinlenirler. Denizin temiz olduğunun bir göstergesi olan deniz çayırları da yarımada çevresinde bulunurlar. Bu ortam içinde türlü algler,ahtapot ailesinden kafadan bacaklılar, deniz kestaneleri ve deniz yıldızları,süngerler ve sarpa, ısparoz, papaz balığı, karagöz, mırmır, kefal, çipura gibi pek çok balık türü yaşar.
Dilek Yarımadası Büyük Menderes Deltası Milli Parkı'nda 6'sı kurbağalara, 5'i kaplumbağalara, 15'i kertenkelelere ve 16'sı da yılanlara ait olmak üzere, 2 klasise ait toplam 42 tür sürüngen yaşamaktadır.
95 familyaya ait tür, alttür ve varyete düzeyinde 804 takson belirlenmiştir. Taksonların element içeriği, Akdeniz Elementi 163, Doğu Akdeniz elementi 159, Avrupa-Sibirya elementi 33, İran-Turan elementi 12 ve Endemik tür 30 adettir.
Yarımada, Akdeniz flora bölgesinde yer almasına karşılık, Avrupa-Sibirya grubu türlerde önemli sayıda bulunmaktadır. Akdeniz maki florasında tüm bitki türleri yanında en sağlıklı örnekleri de yeralır. Kuzey Anadolu ormanlarına özgü Anadolu Kestanesi'nin ve Türkiyede az yerde bulunan Kartopu, Finike Ardıç, Pirnal Meşesi ve Dallı Servi'nin küçük topluluklar halinde yetiştiği tek yerdir.
Kuzey de Kızılçam, Karaçam, Finike Ardıcı, Dallı Servi, Meşe, Kestane, Akçaağaç, Ihlamur, Dişbudak; Vadilerde, Çınar gibi türler; güneyde ise Keçiboynuzu, Funda, Mersin, Sandal Ağacı, Defne, Menengiç, Kocayemiş, Erguvan ve Katır Tırnağı gibi zengin Akdeniz florası türleri yer alır. Alanda ayrıca; Sumak, Kekik, Adaçayı ve Name gibi bitkilerde bulunmaktadır.
Dilek Yarımadasının güney kıyılarındakı mağaraların halen Akdeniz Fokları tarafından kullanıldığı araştırmacılar tarafından tespit edilmiştir.
Yaban domuzu, Karakulak, Vaşak , Çakal, Sırtlan, doğaya terkedilmiş yabani sığırlar ve atlar ile birçok hayvan türü yarımada faunasında bulunmaktadır.
Nesli tehdit altında olan Cüce Karabatak, Büyük Menderes deltasında yaşamaktadır. Dünyada toplam sayıları 3000 çift olduğu tahmin edilen Tepeli Pelikan, Karina lagünündeki adacıklarda üremektedir. Küçük Akbalıkçıl, Küçük Kerkenez ve Akkuyruklu Kartal üreyen önemli türler arasında bulunmaktadır.
Denizin temiz olduğunun bir göstergesi olan deniz çayırları da yarımada çevresinde bulunurlar. Bu ortam içinde türlü algler, ahtapot ailesinden kafadan bacaklılar, deniz kestaneleri ve deniz yıldızları,süngerler ve sarpa, ısparoz, papaz balığı, karagöz, mırmır, kefal, çipura gibi pek çok balık türü yaşar.
Kavaklıburun-Karasu Koyları arasındaki 2 km’lik parkurda botanik turları, Kanyon-EskiDoğanbey köyleri arasında ise doğa yürüyüşleri düzenlenmektedir. Milli Parkın çeşitli yerlerinde manzara seyretme noktaları bulunmaktadır. Kullanılan dört adet günübirlik kullanım alanları dışında kalan, yaya olarak patikalarla ulaşma olanağı bulunan fakat ziyaretçiler tarafından kullanılmayan noktalarda dalma sporu yapılmaktadır.
Büyük Menderes Deltası kısmında, tahliye kanalı ve Büyük Menderes nehri üzerinde sportif amaçlı olta balıkçılığı ve kuş gözlemciliği yapılmaktadır. Milli Park sınırları içinde bulunan; Panionion, Zeus Mağarası, Eski Doğanbey Köyü, Eski Şaraphane mevkii Tebai Antik Kenti ve Milli Park yakınında bulunan Priene ve Milet Antik Kentlerine kültürel turlar düzenlenmektedir.
Temiz denizinden ve yemyeşil ormanlarından yararlanmak için yıl boyu ziyaretçi akınına uğrayan Milli Parkta bunların yanında jeep safari, at safari ve çeşitli parkurlarda botanik turları düzenlenmektedir.
