GENEL BİLGİLER
Marmara Bölgesi’nde, Balıkesir ili sınırları içindedir. 1959 yılında milli park ilan edilmiştir. Orman rejiminde olmadığı için önce Bakanlar Kurulu Kararı ile orman rejimine alınmış, bilahare milli park statüsü verilmiştir. Yüz ölçümü 24.047 hektardır.
Afrika'dan, Avrupa ve Asya'ya göç eden su kuşlarının ana göç yolları üzerinde bulunan Kuşcenneti tepeli pelikan, ak pelikan, balıkçıl, kaşıkçı, karabatak, yaban kazı, yaban ördeği ve ötücülerden oluşan binlerce kuşun ağaçlar ve sazlar üzerine yuva yaptığı büyük kuluçka kolonilerini barındırmaktadır.
Kuşcenneti Milli Parkı, Avrupa Konseyi tarafından çok iyi korunan ve kıta ölçeğinde değer taşıyan doğal alanlara verilen “Avrupa Diploması”nın en üst kategorisi olan A sınıfı Diplomayla 1976 yılında ödüllendirilmiştir.
FLORA BİLGİLERİ
Manyas Gölü ve yakın çevresinde 34 familyaya ait 118 bitki türü tespit edilmiştir. Göllerdeki sucul vejetasyon üç ana zon altında incelenmektedir.
Karasal zon vejetasyonu, tohumlu ve odunsu bitkilerle karakterize olmaktadır. Zengin bitki örtüsüne sahip olan Kuşcenneti Milli Parkında baskın tür söğüttür.
Geçiş zonu, köklü su üstü bitkileri ile karakterize olmaktadır. Beşparmak otu, ılgın, hasırotu, kamış, saz ve ayakotu gibi türler bu zonun başlıca temsilcilerini oluşturur.
Sucul zondaki bitki türleri köklü ve köksüz olmakla birlikte su yüzeyinde serbest yüzen sucul bitkiler içerir. Manyas Gölünde bu zona ait yaygın türler aklar ot, hatmi, yaban yasemini, nane, köygöçüren, düğünçiçeği, süsen ve kırkboğumdur.
FAUNA BİLGİLERİ
Gölün, planktonlar ve dip canlıları bakımından zengin oluşu,gerek çeşitlilik ve gerekse yoğunluk bakımından çok yüksek düzeyde yaban hayatının barınmasına olanak sağlamaktadır. Gölde 266 türü aşkın kuş ile 23 balık türünün bulunması bunun en iyi göstergesidir.
Balıklar: Manyas gölünde yapılan araştırmalar sonucunda 23 balık türü tespit edilmiştir. Gölde bulunan balık türlerinin önemli bir kısmı ticari değer taşımamasına rağmen, göldeki ekolojik ilişkiler yönünden büyük önem taşımaktadır. Gölde tespit edilen türlerin bazıları sazan (Cyprinus carpio), yayın (Silurus glanis), turna (Esox lucius), tatlısu kefali (Leuciscus cephalus), filise (Caspiolasa maeotica), gümüş (Alburnus alburnus), havuz balığı (Carassius carassius), tatlısu kolyosu (Chalcalburnus chalcoides), kayabalığı (cobitis sp.) ve kızılkanat (Scardinius erytrophthalmus)’dur.
Sürüngenler ve Çift Yaşamlılar: Göl ve çevresi sürüngenler ve çift yaşamlılar bakımından oldukça zengindir. Yapılan araştırmalarda göl ve yakın çevresinde 4 tür semender (Salamandra salamandra, Triturus vittatus, Triturus vulgaris, Triturus crisiatus); 6 tür kurbağa (Hyla arborea, Bufo viridis, Bufo bufo, Pelabates syriacus, Rana ridibunda, Rana macronelis); 4 tür yılan (Coluber caspius, Natrix natrix, Natrix tessellata, Ophisarus apodus); 2 tür kertenkele (Ablepharus kitaibeli, Lacerta sp.) ve 2 tür kaplumbağa (Emys orbicular, Testudo graeca)’nın bulunduğu kaydedilmiştir.
Kuşlar: Hemen her mevsim kuşların barınmalarına imkan vermektedir.Ilıman iklim koşullarına sahip olması,değişik türlerin beslenmesine,barınmasına ve güven içinde kuluçka yapmasına uygun habitatların bulunması; böcek, solucan, kurbağa, balık gibi besin maddelerince zengin olması nedeniyle Kuş Gölü kuşlar için ideal bir ortam haline gelmiştir. Bugüne kadar yapılan gözlemler neticesinde göl ve çevresinde 266 kuş türü tespit edilmiştir. Bunlardan 22 tür bazı yıllar, 66 tür ise düzenli olarak her yıl alanda kuluçkaya yatmaktadır.
Tüm Avrupa için nesli tehlike altında olan türler listesinde bulunan Tepeli pelikan (Pelecanus crispus) ve küçük karabatak (Phalacrocorax pygmeus) alanda önemli sayıda ürer. Ayrıca gece balıkçılı, alaca balıkçıl ve kaşıkçı alanda üremektedir. Gölün diğer bölümlerinde üreyen kuşlar arasında sumru dikkat çekmektedir. Kuş Cenneti Milli Parkında karabatak, küçük ak balıkçıl, gri ak balıkçıl ve çeltikçi koloniler halinde üremektedir.
Alanda önemli sayıda üreyen kuş türleri:
- Tepeli pelikan (Pelecanus crispus)
- Karabatak (Phalacrocorax carbo)
- Küçük karabatak (Phalacrocorax pygmeus)
- Gece Balıkçılı (Nycticorax nycticorax)
- Alaca balıkçıl (Ardeola ralloides)
- Gri balıkçıl (Ardea cinerea)
- Küçük ak balıkçıl (Egretta garzetta)
- Çeltikçi (Plegadis falcinellus)
- Kaşıkçı (Platalea leucorodia)
- Bıyıklı sumru (Sterna hybridus)
- Tepeli batağan (Podiceps cristatus)
Manyas (Kuş) Gölü ve çevresinde kayda değer sayıda üreyen diğer kuş türleri ise; sakarmeke (Fulica atra), çıkrıkçın (Anas querquedula), büyük kamışçın (Acrocephalus arundinaceus), kızıl sırtlı örümcekkuşu (Lanius collurio) ve karabaşlı kirazkuşu (Emberriza melanocephala)‘dur. Tepeli pelikan ve dikkuyruk ördek gölde düzenli olarak kışlamaktadır. Göç sırasında ak pelikanlar genellikle gölde konaklarlar. 1960’ların sonunda yapılan kış sayımında 60.000’e yakın su kuşu belirlenmiş olmasına karşın, güncel sayımlarda az sayıda su kuşu görülmüştür.
KAYNAK DEĞERLER
Park alanı; Asya- Avrupa–Afrika kıtaları arasındaki kuş göç yolları üzerinde bulunan ve biyolojik çeşitlilik açısından uluslararası düzeyde öneme sahip olan Milli Park, önemli karakterdeki ekosistemleri bünyesinde barındıran bir cazibe merkezi, doğa cennetidir.
Kuş Cenneti Milli Parkı, bünyesinde barındırdığı 266 kuş, 118 bitki ve Kuş Gölündeki 23 balık türü ve çeşitli sürüngen türleri için yaşamsal öneme haizdir. Mevsimlere göre su seviyesi değişmekte olup bol gıdalı (örtrofik) bir Göl’dür.
Kuş Cenneti Milli Parkı, gerek kıtalararası coğrafi konumu, gerekse vejetasyonu etkileyen ritmik su hareketlerinin sağladığı avantajlar sayesinde, ekosistem değerleri itibarı ile özel nitelikler taşıyan doğal servetlerimizdendir. Göl ve yakın çevresi 1981 yılında 1. Derece Doğal Sit Alanı Statüsüne kavuşturulmuştur.
KÜLTÜREL DEĞERLER
M.Ö. 8. yy'dan itibaren, Anadolu’ya yerleşmeye başlayan Lydia’lılar bugünkü Ergili Köyü’nün batısında Kuş Gölü’nün güneydoğu ucunda yer alan Hisartepe’ye, Daskyleon adlı bir yerleşim yeri kurmuşlardır. Daha sonra Anadolu’ya gelen Persler bu devleti yıkmış ve kendilerine bu bölgede bir valilik(satrap) kurmuşlar ve buraya PARADEİSOS(cennet) demişlerdir. Bu bölgeyi Krallarına ait park ve av sahası olarak yıllarca kullanmışlardır. Ayrıca ünlü Türk gezgini Evliya Çelebi’nin Topkapı Sarayı’nda mevcut SEYAHATNAME adlı eserinde Kuş Gölü ile ilgili bölümler vardır.
REKREASYON İMKANLARI
Kuşcenneti Milli Parkı, alanın en çok tanınan ve ziyaret edilen bölümüdür. Yoğun ve çeşitli bitki örtüsü ve özellikle de yüzlerce kuşu barındıran habitatları pek çok ziyaretçinin ilgisini çekmektedir. Bunun yanı sıra Milli Park içinde bulunan müze ve kuş gözlem kulesi ilgiyi yoğunlaştıran diğer bir unsurdur.
Avrupa Konseyi’nin önerisi doğrultusunda, kuşlara zarar vermeden uzaktan sukuşu yuvalama alanlarının izlenmesini sağlayan kamera sistemi kurulmuş, kuş gözlem kulesi yenilenmiş ve tahnit müzesi yeniden düzenlenerek Milli Parkın eğitimsel işlevi artırılmıştır. Kuş Gölünün güneydoğusunda bulunan Ergili Köyü sınırları içindeki Daskyleon kazı alanı ziyaretçilerin arkeolojik açıdan görmeleri gereken bir diğer kaynak değerdir. Yöreye has yöresel yemek ve kültür özelliği yoktur.
