Genel Bilgiler
Doğu Karadeniz Bölgesi’nde Trabzon ili sınırları içinde yer alır. 1987 yılında milli park ilan edilmiştir. Yüz ölçümü 4.468 hektardır. Sümela Manastırı, Altındere Vadisi ve bu vadinin jeomorfolojik yapısı ile flora ve faunası milli parkın kaynak değerini oluşturmaktadır.
Manastır, vadinin batı yamacında, 1.300 metre yükseklikte, M.S. 4. yüzyılda kurulmuştur. Hristiyanlığın çevrede yayılmasında etkili olmuştur. Duvarları dik ve derin bir vadi içinden akan Altındere, Doğu Karadeniz Bölgesi otsu ve odunsu florasına ait örnekler sergilemektedir.
Flora Bilgileri
Mevcut bitki örtüsü; Doğu Karadeniz Bölgesi’nin eşsiz floristik değerlerinin, Altındere Vadisi Milli Parkı sınırları içerisindeki örneklerini içermektedir. Yükseltiye göre değişim gösteren vejetasyon tiplerinden ikisini oluşturan orman ve alpin vejetasyonu Milli Parkta gerek tür ve kompozisyon, gerekse değişik mevsimlerde sergiledikleri görünüm açısından en önemli estetik kaynağıdır.
Narin Tavusotu, Çayır Salkımotu, Çayır Timsahotu, Koyun Yumağı, Çayır Yulafı, Adıgüzel Boynuzu, Alpin Kelp kuyruğu, Yumru Salkımotu,Kaba Salkımotu, Altın Yulaf, Melez Üçgül, Çayır Üçgülü, Ak Üçgül alanda görülen otsu bitki türleridir.
Doğu Karadeniz Göknarı, Kayın Gövdeli Akçaağaç, Doğu Karadeniz Akçaağacı, Çınar Yapraklı Akçaağaç, Ova Akçaağacı, Sakallı Kızılağaç, Tüylü Huş, Adi Gürgen, Anadolu Kestanesi, Adi Fındık, Adi Ceviz, Doğu Kayını, Doğu Ladini, Titrek Kavak, Siyah Mürver, Kafkas Ihlamuru, Frenk Üzümü, Çoruh Meşesi, Dağ Karaağacı, Kuş Üvezi alanda yer alan ağaç türleridir
Fauna Bilgileri
Altındere Vadisi Milli Parkı fauna bakımından oldukça zengindir. Atmaca, Ağaçkakan, Puhu, Şahin, Karga, Kunduz, Bıldırcın, Doğan, Cüce Baykuş, Çil, Saksağan, Çulluk, Ürkeklik, Karatavuk Altındere Milli Parkı’nda görülen önemli kuş türleridir.
Alanın koruma altında olması, yakın çevrede yaşayan bazı hayvan türlerinin de insan baskısından kaçmak için buraya gelmesini sağlamıştır. Tilki, Karaca, Vaşak, Bozayı, yaban Domuzu, Tavşan, Sincap, Kirpi, Gelincik, Kurt, Çakal, Porsuk önemli memeli türleridir.
Kaynak Değerler
Milli Park alanında bulunan Sümela Manastırı, bölgede bulunan irili ufaklı dini mabetler arasında en heybetlisi ve peyzaj itibariyle en önemlisidir. Yükseltiye göre değişim gösteren vejetasyon tiplerinden ikisini oluşturan orman ve alpin vejetasyonu, Milli Parkta gerek tür ve kompozisyon, gerekse değişik mevsimlerde sergiledikleri görünüm açısından en önemli estetik kaynağıdır.
Altındere Vadisi, su potansiyeli bakımından oldukça zengindir. Vadi tabanında bulunan Meryemana deresi, her mevsim yan derelerin birleşmesiyle büyük bir dere özelliği göstermektedir.Meryemana deresine vadinin doğu yamacından akan yan derelerin bazıları Zelişka, Karataş, Küçüksu, İncesu; batı yamacından akanlar ise Çığyolu, Aksu, Gırlavu dereleridir.
Milli Park alanı, güneye gidildikçe yükselmekte ve daha az eğimli platolar haline gelmektedir. Vadi kuzey kesimlerinde sarp ve “V” biçiminde, güney kısımlarında ise daha az eğimli ”U” biçimde görülmektedir.Vadinin diğer bir özelliği de kuzeybatıya ve kuzeydoğuya bakan yamaçlardan oluşmasıdır.
Kültürel Değerler
Altındere Vadisi Milli Parkı’nda yer alan Sümela Manastırı tarihi ve arkeolojik açıdan çok önemli bir değerdir. Milli Park alanı içerisinde yer alan bu manastıra halk arasında “Meryem Ana Manastırı“ denmekte olup , eski adı ise Sümela’dır. Meryem (Panaghia) adına kurulan bu manastırın, Grekçe Sümela adının esasını kara, siyah, karanlık anlamlarına gelen “Melas” kelimesinden geldiği söylenmektedir.
Milli Park alanında yer alan Sümela Manastırı'nın ismine Trabzon Komnenos’ları döneminde rastlanılmaktadır.. Manastır, Türk beylikleri ile yakın ve girift temasları bulunan Trabzon Komnenosları’ndan III.Alexios(1349-1390) tarafından kurulmuştur. Sümela Manastırı Osmanlılar döneminde gösterdiği gelişmeler ile muazzam bir tesis haline gelmiştir.
Sümela Manastırı, milli parkın aktif olarak kullanılan bölümünde yer almakta olup, orman üstünde sarp kayalıklarla birleşen ve tüm alana hükmeden bir yapı görüntüsü sunmaktadır. Sümela Manastırı, Altındere’nin batı yamacında 1300 m yükseltide kurulmuştur. Dar ve uzun merdivenle girilen manastır; su kemeri, kütüphane, mutfak, misafir odaları, sonradan kiliseye çevrilen tabii oyuk, kutsal suyun toplandığı havuz ve birçok küçük şapellerden oluşur.
Rekreasyon İmkanları
Altındere Vadisi Milli Parkı , Doğu Karadeniz Bölgesi’nin ve Trabzon ilinin en önemli çekim noktasıdır. Yılda 500.000 ‘i aşkın kişi Altındere Vadisi Milli Parkı’nı ziyaret etmektedir. Özellikle orman, vadi ve akarsu peyzajlarının hakim olduğu kırsal rekreasyon alanları, doğal ve coğrafik yapının elverdiği ölçüde trekking, kampçılık, tırmanma, sportif balık avcılığı, doğa araştırması, bilimsel çalışmalar gibi faaliyetlere imkan sağlaması, Altındere Vadisi Milli Parkı’nı turizm açısından önemli hale getirmektedir. Sümela Manastırı, Milli Park’a gelen her ziyaretçinin mutlaka görmesi gereken kültürel bir değerdir!.
