Genel Bilgiler
Antik Dönemde Ege Denizi’nin bir körfeziyken, Büyük Menderes Nehri’nin taşıdığı alivyonlarla denizle bağlantısı kesilip, göl şekline dönüşen Bafa Gölü, zengin doğal ve kültürel kaynak değerleri nedeniyle 08.07.1994 tarihinde Bakanlar Kurulu Kararı ile 11842.07 hektarlık alanı kapsayacak şekilde Tabiat Parkı olarak ilan edilmiştir.
Bafa Gölü Tabiat Parkı sınırları içerisinde Bafa Gölü ve göl kıyı kenar çizgisinden itibaren 250 metrelik kıyı bandı 1. Derece Doğal Sit Alanı’dır. Ayrıca, alan içerisinde Heraklia ve Latmos antik kentleri yer almakta olup, bu alanlar 1. Derece Arkeolojik Sit Alanı kapsamındadır. Arkeolojik Sit Alanı’nın bir bölümü Tabiat Parkı sınırları içerisinde yer almaktadır.
Yüzey alanı 6721 hektar olan gölün derinliği 25m’ye ulaşmaktadır. Gölün ana su kaynağı, Büyük Menderes Nehri taşkınları ve etrafındaki dağlardan gelen yeraltı ve yer üstü sularıdır.
Bafa Gölü’nün güneyinde llbıra dağları, kuzeyinde ise ihtişamlı görüntüsüyle Beşparmak Dağları vardır.
Göl çevresindeki bitki örtüsünde, 80 familyaya ait 237 cins, 325 tür, 22 alttür ve 7 varyete tespit edilmiştir.
Alan sınırları içerisinde 16 endemik bitki türü tespit edilmiştir. Bunlardan 10 tür LC (Az Tehdit Altında), 3 tür VU (Duyarlı, Zarar Görebilir), 2 tür NT (Tehlike Altına Girmeye Aday) ve 1 tür de EN (Tehlikede) kategorisindedir. Bu türlerin yoğun olarak bulunduğu alanlar doğal eşik niteliğindedir.
Tabiat parkı 261 kuş, 22 sürüngen ve 19 memeli türüne de ev sahipliği yapmaktadır.
Bafa Gölü içinde 5 adet ada bulunmaktadır(İkiz Ada, Menet Adası, Kapıkırı Adası , Kahve Asar Adası.uyuz ada).
Bu adalarda Bizans Dönemi savunma yapısı ve manastırlar bulunmaktadır.
Bahar aylarında yapılacak kısa ve zevkli botanik turları ile delta ekosisteminin ve doğu Akdeniz maki topluluğunun en canlı ve sağlıklı bitki türleri görülebilmektedir. Geçmişte bir taşkın ovası özelliği taşıyan bu alan, günümüzde Büyük Menderes Deltasının sahip olduğu ekosistem özelliklerini bünyesinde barındırmakta ve yine nesli tehlike altında bulunan birçok kuş türüne üreme ve kışlama ortamı sağlamaktadır.
Dünyada nesli tükenme tehlikesi altında bulunan Kaşıkçı Kuşu göldeki adacıklarda, Ak Kuyruklu Kartal ise gölün bitişiğindeki Beşparmak Dağlarında üremektedir.
Kış aylarında göle barınmak amacıyla Küçük Batağan, Bahri, Karabatak, Küçük Karabatak, Tepeli Pelikan, Boz Ördek, Elmabaş Patka, Bataklık kırlangıcı, Mahmuzlu Kızkuşu, Sakarmeke ve Flamingo gibi kuşlar gelir. Bu nedenle de Bafa Gölü Önemli Kuş Alanı’dır.
Bafa Gölü’ne gelen yerli ve yabancı ziyaretçiler doğa yürüyüşü, foto safari, resim, manzara izleme, olta balıkçılığı, kampçılık, gözlem ve botanik turu etkinliklerini yılın her mevsiminde yapabilirler.
Flora Bilgileri
80 familyaya ait 237 cins, 325 tür, 22 alttür ve 7 varyete tespit edilmiştir. Çalışma alanından tespit edilen bitkilerin fitocoğrafik bölgelere dağılımı ise; Iran-Turan 5, Avrupa-Sibirya 7, ve Akdeniz 134 şeklindedir. 180 tür birden fazla fitocoğrafik bölgeye ait ya da fitocoğrafik bölgesi bilinmeyenler grubundadır. Bafa Gölü Tabiat Parkı sınırlarında 16 endemik bitki türü tespit edilmiştir. Endemik türler ve tehlike kategorileri; Alkanna areolata Boiss. var. areolata (LC), Alkanna pinardii Boiss. (EN), Alyssum hirsutum Bieb. var. caespitosa Dudley (NT), Campanula hagielia Boiss. (VU), Campanula lyrata Lam. ssp. lyrata (LC), Campanula podocarpa Boiss. (NT), Arenaria luschani McNeill (VU), Gysophila confertifolia Hub.-Mor.(LC), Scabiosa reuterana Boiss. (LC), Euphorbia falcata L. ssp. macrostegia (Bornm.) O. Schwarz (LC), Stachys cretica L. ssp. smyrnaea Rech (LC), Limonium effusum (Boiss.) O.Kuntze (VU), Cyclamen trichopteranthum O.Schwarz (LC), Rhamnus pyrellus O. Schwarz (LC), Galium brevifolium Sm. ssp. brevifolium (LC) ve Gladiolus anatolicus (Boiss.) Staph (LC) dur. Bafa Gölü Tabiat Parkı tespit edilen endemik bitki türleri harita üzerinde gösterilmiştir.
Fauna Bilgileri
261 kuş türü, 22 sürüngen ve 19 memeli türü tespit edilmiştir.
Su kuşları potansiyeli açısından, yakın gelecekte, Türkiye’nin resmi anlamda, önemli Ramsar Alanları’ndan biri olması muhtemeldir.
Bafa Gölü önemli kuş alanlarından (ÖKA) biridir. Burada yaşayan kuş türlerinin bir kısmı Avrupa'da ve dünyada nesli tehlike altında olan türlerdir. Bunlardan bazıları Akkuyruklu Kartal, Beyaz Leylek, Gök Doğan, Küçük Karabatak, Küçük Balaban, Gece Balıkçısı, Alaca Balıkçıl, Erguvani Balıkçıl, Yılan Kartalı, Angıt, Saz Delicesi, Kızıl Şahin, Uzun Bacak, İzmir Yalı Çapkını, Alaca Yalı Çapkını, Küçük Kerkenez'dir. Kışın kuş zenginliği bakımından çok miktarda kuşun kışladığı ve ürediği bir alandır. Bataklık Kırlangıcı, Tepeli Pelikan, Küçük Akbalıkçıl, Gri Balıkçıl üreyenlerden bazılarıdır. Bu üreyen kuşlar dışında kışlamak üzere gelen göçmen kuş ve ördek türlerinin barınma alanıdır. Bu türlerin en önemlilerinden bazıları Küçük Batağan, Bahri Kara boyunlu Batağan, Karabatak, Ördek çeşitleri, Sakarmeke, Kaz, Pelikan, Flamingo, Kuğu ve Fiyu’dur.
Kaynak Değerler
Bafa Gölü Tabiat Parkı’nın asıl kaynak değeri Bafa Gölü’dür. Bafa Gölü ise oluşum şekli itibari ile alüvyon set gölü özelliğindedir. Büyük Menderes Nehri’nin alüvyonları Bafa Gölü ile Ege Denizi’ni birbirinden ayırarak bir göl ekosistemi oluşmuştur. Bu oluşum şeklinden sonra Bafa Gölü’nün suları çevresindeki küçük dereler ve asıl olarak Büyük menderes Nehri’nin suları nedeniyle tuzluluğu azalmış olup acısu özelliğinde bir göl habitatı oluşmuştur.
Kültürel Değerler
Muğla ve Aydın yörelerinin, geçmişten bugüne süregelen kültürel değerleri, Tabiat Parkı sınırları içerisinde yer alan Kapıkırı Köyü ve çevre yerleşmelerde de gözlemlenebilmektedir. Antik çağlardan başlayarak, Roma ve Bizans dönemlerine uzanan ve günümüze kadar pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış bulunan yörede, geniş kültürel zenginlikler, ortaya geleneksel bir yaşam biçimi koymuştur. Bu geleneksel yaşam biçimini, hayatın safhaları ile ilgili geleneklerde, inanışlarda, yöresel giysilerde, düğünlerde ve bayram geleneklerinde görmek mümkündür.
Bafa Gölü Tabiat Parkı’nın sahip olduğu en önemli kültürel değerler, Park içerisindeki ve yakın çevresindeki arkeolojik ve tarihi değerlerdir. Bu değerler, İzmir II No’lu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 20.12.1989 tarih ve 1055 sayılı kararı ile arkeolojik sit alanı olarak ilan edilmiştir.
Rekreasyon İmkanları
Su-orman peyzajının bir arada bulunması rekreatif faaliyet zenginliğine olanak sağlamaktadır. Tabiat Parkı’nın hareketli topoğrafik yapısı farklı açılardan görsel zenginliğin izlendiği bakı noktalarına olanak sağlamaktadır. Kuş türü çeşitliliği açısından, kuş gözlemcilerine yönelik önemli bir cazibe bölgesidir. Tabiat parkında manzara seyir terası, bilgilendirme ve yönlendirme tabelaları mevcuttur. Alan eko-turizm olanakları sunmaktadır. Antik kentler, alanın tanıtımı ve turizm faaliyetlerinin geliştirilmesi için bir olanaktır.
