Donma ve İlk Yardım

Donma Nedir Ve Donma Belirtileri Nelerdir?

Aşırı soğuk nedeni ile soğuğa maruz kalan bölgeye yeterince kan gitmemesi ve dokulardaki kanın pıhtılaşması ile dokuda hasar oluşmasıdır. Bu yaralanmalara soğuk ısırığı veya soğuk yanığı da denmektedir. Donma özellikle soğukla temasta kalan açık bölgelerde ve uzuvlarda oluşur. Aynı zamanda donmanın nedeni kan dolaşımını engelleyen giysilerdir.

Donmaya maruz kalınması (-13 ºC altında görülmesi) kangrene kadar gidebilen çeşitli belirtilerin görülmesine yol açar. Vücudun donması en çok eller, ayaklar, parmaklar, burun ve kulaklarda meydana gelir.

Kulaklar ince olduğundan fazla bir dolaşıma sahip olmayıp, burunlarda genelde soğuktan pek iyi korunamazlar. Eğer vücuttaki ısı kontrolu sağlanmazsa dolaşım azalır ve dokular donmaya başlar. Soğuk ayrıca damarları çevreleyen ve plazmanın damarın dışına çıkmasını önleyen endothelial hücrelerinede zarar verir. Plazmanın kaybıysa, damarın içinde kanın pıhtılaşmasına ve dolaşımın daha da yavaşlama sebebidir.

Donmanın ilk işareti olarak, donan kısım uyuşuk ve beyaz bir hal alır ve sonrasında şiddetli bir ağrı başlar. Zaman geçtikçe uyuşukluk artar ve donan bölge hissizleşmeye başlar.

Donma Dereceleri

Donmalar dokuda verdiği hasar miktarına istinaden 1. 2. ve 3. derece olarak sınıflandırılırlar.

Birinci Derece Donmalar

Donma ve İlk Yardım

Birinci Derece Donma

Donmanın en hafif şekİkincilidir. Erken müdahale edilirse hızla iyileşir.

Deride solukluk, soğukluk hissi olur,
Vücutta uyuşukluk, halsizlik görülür,
Daha sonra kızarıklık ve iğnelenme/karıncalanma hissi oluşur.

İkinci Derece Donmalar

Donma ve İlk Yardım

İkinci Derece Donma

Soğuğun sürekli olması ile belirtiler belirginleşir.

Zarar gören bölgede gerginlik hissi olur,
Ödem, şişkinlik, ağrı ve içi su dolu kabarcıklar (bül) meydana gelir,
Su toplanması iyileşirken siyah kabuklara (pullanma) dönüşür.

Üçüncü Derece Donmalar

Donma ve İlk Yardım

Üçüncü Derece Donma

Dokuların geriye dönülmez biçimde hasara uğramasıdır. Canlı ve sağlıklı deriden kesin hatları ile ayrılan siyah bir bölge oluşur. 3ncü derece donuk vakasında vücuttaki donma sırası genelde şöyledir;

Ayak baş parmağı
Kulaklar
Burun
Diğer parmaklar

Donmadan Korunma ve Donmada İlkyardım

Donmalardan korunmanın yollarının başında, vücudunuzun merkezini sıcak tutarak dolaşımın azalmasını önleyen giysiler vücudunuzun uç noktalarını da sıcak tutmaktır. Ayrıca önemli noktalardan biri de dolaşımı engelleyecek dar ayakkabılar giyilmemesidir.

Soğuk ile temas durumlarında kesinlikle hareketsizlik olmamalıdır. Dolaşımı devam ettirmek için el ve ayak parmakları hareket ettirilebilir ve kolları hızla çevirmek dolaşımı hızlandırmak için iyi bir yöntemdir.

Donmada İlkyardım

Hasta/yaralı ılık bir ortama alınarak soğukla teması kesilir,
Sakinleştirilir,
Kesin istirahata alınır ve hareket ettirilmez,
Kuru giysiler giydirilir,
Sıcak içecekler verilir,
Su toplamış bölgeler patlatılmaz, bu bölgelerin üstü örtülür,
Donuk bölge kesinlikle ovulmaz, kendi kendine ısınması/çözünmesi sağlanır,
El ve ayak doğal pozisyonda tutulur, (Eller yumuk yapılmışsa ve ayaklar büzülmüş ise açılmaya çalışılmaz)
Isınma işleminden sonra hala hissizlik varsa bezle bandaj yapılır,
El ve ayaklar yukarı kaldırılır,
Tıbbi yardım istenir. (112)

Dağda Donmaya Maruz Kalma ve İlkyardım

Dağ bölgelerinde, yada karda bu tehlikeyle karşı karşıya kalmış durumlar donmanın 3. derecesidir. Bu durumlarda ilkyardım şu şekilde olmalı ve acil yardım merkezlerine hastayı ulaştırmanız gerekmektedir.

Donmuş kişinin maruz kalmış bölgeleri kesinlikle sıcak veya soğuk maddelerden uzak tutulmalıdır. Direk olarak sıcak veya soğuk uygulandığı takdirde damarları zarar görecek ve kangren kaçınılmaz olacaktır.

Donmaya maruz kalan bölge hemen kuru, yünlü veya pamuklu kıyafetlerle/örtülerle örterek ısıtmaya çalışılır.

Donan bölge hiçbir şekilde hareket ettirilmez, ovulmaz. Dokunun içindeki buz kristalleri sinir ve damarlara zarar verecektir.

Uygulanacak ilk tedavi daha çok donan bölgeyi uzaktan ısıtıp, buzları çözmek ile sınırlıdır.

destekleyici kaynaklar Temel İlk yardım Uygulamaları Eğt Kitabı, gelgez

Donma ve İlk Yardım

Tarih 2020-01-25 14:08:46

Önceki Yazısı Bana Oldu!... Şimşek Çarpması Sonraki Yazısı Kamp Alanının Seçilmesi

Etiketler Donma ve İlk YardımdonmaDonmadan KorunmaDonmada İlkyardımDağda Donmaya Maruz Kalma ve İlkyardımbirinci derece donmaikinci derece donmaüçüncü derece donmadonma belirtileridonma nedirdonma dereceleri