Sarıkamış Jeep Safari-Manzaralı Yol Parkurları

Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde değişik kişi ve kurumlarca belli standartlara uyularak yapılan çalışmalardan biri olan Sarıkamış’ta, yürüyüş parkurları 21 değişik güzergah üzerinde toplam 256 kilometreye ulaşır. Yürüyüş parkurlarının yanı sıra, orman ve köy yollarını takip eden bisiklet rotaları da oluşturulmuştur. Oksijeni bol ormanlardan geçen bu rotaların uzunluğu yaklaşık 356 kilometreyi bulmaktadır. Ayrıca tarihi ve doğal güzellikleri kapsayan 428 kilometrelik manzaralı araç yolu ile birlikte, ilçe sınırları içerisindeki kültürel ve tarihi değerlerin görülebildiği kültür rotaları da doğaseverleri için hazırlanmıştır.

Serhat Kalkınma Ajansı (SERKA) desteği ve yerel yönetimlerin öncülüğüyle Sarıkamış coğrafyasında yürüyüş parkurları, bisiklet parkurları, jip-safari-manzaralı araç yolu ve kültür rotaları hazırlanmıştır. Bu makalede bisiklet parkurlarına yer verilecektir.

İlk bölümünde eski Kars yolunu izleyen rota, ekoturizm merkezi olabilecek Asboğa Gölü üzerinden Çatak Köyü’ne ulaşıyor. Burada toprak yola dönüşen parkur yaylalara doğru yol alıyor. Divik, Yenigazi, Yolgeçmez, Yağbasan gibi Sarıkamış yaylalarının bir kısmına uğrayan manzaralı araç yolu, Dikenli Tabya Şehitliği yakınlarından geçerek tekrar Sarıkamış’a erişiyor.

Neredeyse 3000 metrelere tırmanan, göller, şehitlikler ve yaylalar arasında uzanan nefis bir güzergah. Rotanın Sarıkamış-Çatak ve Handere Yolu-Sarıkamış bölümleri hariç tamamı toprak yollardan geçiyor. Sadece yaz ve sonbahar aylarında geçilmesi önerilen bu parkur, yerel kültürün ilginç ayrıntılarından örnekler de sunuyor aynı zamanda.

Denizgölü Köyü’ne dek hep toprak köy yollarını kullandığımız rotanın, Hamamlı-Şehitemin arasındaki bölümü ormanlık bir bölgeden ilerliyor. Daha sonra Aladağ eteklerindeki yayla ve köyleri bir bir geçerek Çengilli Kilisesi’ne ulaşıyoruz. Dağların doruklarında mavi bir boncuk gibi parıldayan Deniz Gölü’nün muhteşem güzelliği sizi büyüleyecek. Ardından Kağızman-Karakurt yoluna iniyoruz. Akış yönünün tersine Aras Nehri’nin yarenliğinde yol alırken, karşılaşacağınız peri bacası oluşumları, kaya yerleşimleri ve kaya kiliselerini fotoğrafIayabilirsiniz.

Rotanın ilk hedefi öncelikle eski Erzurum yolu üzerindeki Karaurgan beldesi yakınlarında yer alan Zivin Kalesi. Ardından Altınbulak üzerinden Micingirt Kalesi’ni ziyaret ediyoruz. Karakurt-Kağızman arasında Aras Nehri’ne paralel ilerleyen asfalt yol, hemen her kilometresinde farklı bir güzelliği önümüze seriyor. Bol virajlı güzergahın ardından ulaştığımız meyve deposu Kağızman ilçesinde, Aras Nehri’ni geçip kuzeye yöneliyoruz. Keskin virajlarla derin bir vadiyi aşan rota, Paslı beldesinin ardından Selim ilçesinde sona eriyor.

Serhat Kalkınma Ajansı (SERKA) desteği ve yerel yönetimlerin öncülüğüyle Sarıkamış coğrafyasında yürüyüş parkurları, bisiklet parkurları, jip-safari-manzaralı araç yolu ve kültür rotaları hazırlanmıştır. Bu makalede kültür rotalarına yer verilecektir.

Zaman tünelinde gizem dolu bir yolculukla Sarıkamış-Kağızman-Selim güzergahında geniş bir daire çizerek yeniden Sarıkamış’a ulaşan rota, bölgedeki tarihi mekanların neredeyse tümünü ziyaret ediyor. İki veya üç günlük olarak planlanabilecek bu parkuru, Sarıkamış ve Kağızman konaklamalı olarak düşünebilirsiniz. Rotanın Kağızman-Çengilli Kilisesi-Çamuşlu Kaya Resimleri-Keçivan Kalesi kısmının, köyleri birbirine bağlayan toprak yollardan oluştuğunu özellikle hatırlatalım.

Sarıkamış dramının anısına, hem Kars hem de Erzurum’da birçok şehitlik inşa edilmiştir. Bu şehitlikler, Allahuekber Dağları’nın sırtlarından köy ve ilçe merkezlerine kadar geniş bir bölgeye yayılır.

Rotanın başlangıç noktası Kars-Erzurum karayolu üzerindeki Allahuekber Dağı Şehitliği. Ardından hemen karşı köyde bulunan Hamamlı Köyü Şehitliği’ni ziyaret ettikten sonra ilçe merkezine dönüyoruz. Yukarı Sarıkamış mahallesinde Batı Kışla ve Sarıkamış,İstasyon mahallesinde Millet Bahçesi Meçhul Asker şehitliklerini geziyoruz. Yine İstasyon mahallesinin Makineli Tüfek mevkiinde bulunan top ve tabya kalıntılarıyla mezarlık bölgesi, tarihi sit alanı olarak dikkat çekiyor.

Daha sonra yakın çevrede yer alan Dikenli Tabya, Turnagöl, Bardız Geçidi (Şehit Halit), Kaynak-Çermik Yayla, Mescitli Köyü Deliktaş mevkii, Soğanlı, Karaurgan-Köroğlu Köyü Çakırbaba, Alisofu-Bozat Köyü Ağababa, Yağbasan Köyü ile Yayıklı Köyü Divik (Kırklar) şehitlikleri rotamızın diğer etaplarını oluşturuyor. Sadece Sarıkamış ilçesi sınırlarındaki şehitlikleri kapsayan bu rotanın önceden saptanmış bir kilometresi yok. Parkur belirli bir noktadan başlayıp belirli bir yerde sona ermiyor. Bazı köylere ve anıtlara gidip sonra tekrar geri gelmek gerekiyor. Bu anlamda yukarıda adı geçen şehitliklerin tümünü veya isteğe göre birkaçını ziyaret edebilirsiniz. Bazı şehitliklerin yaylalarda bulunduğunu ve ulaşımın zor olduğunu özellikle belirtelim. Bu kültür rotasını elbette kış aylarında önermiyoruz. Ayrıca her yıl Aralık veya Ocak aylarında, bölgede ‘Sarıkamış Şehitlerini Anma Yürüyüşleri’ düzenlenmekte olduğunu da hatırlatalım.

▼ Kars, Ani Harabeleri (Görsel Kaynak: Bünyamin ŞAHİN)

Sarıkamış’ı ziyaret eden bir kişinin elbette Kars il merkezine uğramadan dönmesi düşünülemez. Kalenin etrafina öbeklenen ve birbirini dik kesen caddelerin oluşturduğu eski kent dokusu, şehrin belleğinin fotoğraf karelerine dönüştüğü mekanlar arasında. Tüm kenti keşfedeceğiniz turu tamamladıktan sonra sırada Ani ören yeri var. Türkiye-Ermenistan sınırında yer alan Ani, Efes antik kentiyle beraber ülkemizin en büyük ve en önemli tarihi mekanlarından birisi. İl merkezine 42 kilometre uzaklıktaki bu görkemli arkeolojik alanda, Büyük Katedral, Aziz Pirkich Kilisesi, Kızkalesi ve Bakireler Manastırı, Genç Kızlar Kilisesi, Ebul Menucehr Camisi ve Selçuklu Kervansarayı gibi birçok tarihsel eseri görebilme şansı yakalayacaksınız.

1. Sarıkamış parkurları genel olarak her yürüyüşçü için uygun özellikte rotalar içeriyor. Parkur anlatımlarında profesyoneller için olan bölümler özellikle belirtilmiştir.
2. Sarıkamış’ta kış mevsimi sert geçiyor. İlçenin yüksek rakımda bulunması nedeniyle Kasım-Mart arası en soğuk dönem. Parkurları diğer aylarda rahatlıkla yürüyebilirsiniz.
3. Elinizdeki kitapta yer alan parkurların detay bilgilerini okuyarak, yürümeyi düşündüğünüz güzergahın size uygun olup olmadığını belirleyin.
4. Yola çıkmadan önce hava durumunu mutlaka kontrol edin. 
5. Kesinlikle parkur tabelalarını ve işaretleri takip edin, güzergah dışına çıkmayın.
6. Uzun rotaları deneyecekseniz asla yalnız yola çıkmayın. Kısa ve kolay bir rotayı yürüseniz de, risk faktörünü asgariye indirmek için dikkatli davranın. 
7. Yürüyüş parkurlarının en zor bölümü Keklik Deresi-Aras Nehri arasındaki 17 kilometrelik parkurdur. Bu güzergahı sadece profesyonel ve deneyimli yürüyüşçülere öneriyoruz. 
8. En ıssız sayılabilecek bölümler orman içi alanlardır. Bununla ilgili bilgiyi yaban hayatı bölümünde bulabilirsiniz.
9. Hemen hemen tüm parkurlarda çeşme veya kaynak suyu bulabileceğiniz alanlar var.
10. Orman içi yürüyüşlerde yanınıza pilleri sağlam bir fener almayı unutmayın.
11. Yürüyüşler sırasında yanınızda mutlaka bir çöp poşeti bulundurun ve bütün çöplerinizi geri götürün.
12. Arkeolojik alanları gezerken tarihi dokuya asla zarar vermeyin ve hiçbir şeyin yerini değiştirmeyin. Sahip olduğumuz bu kalıntıların insanlığın ortak mirası olduğunu lütfen akıldan çıkarmayın.
13. Bayraktepe’nin Komdere’ye bakan bölümlerinde, Komdere Vadisi ile Keklik Vadisi’nin belli kısımlarında cep telefonu çekmiyor.
14. Ağır kış şartlarında veya kış mevsiminin başlangıcında yürümek isteyenler gerekli ekipmanları yanlarında bulundurmak zorundalar. Çantanızda özellikle survival battaniyesi (alüminyum folyo), yedek çorap ve iç giyim, ıslanmaz kibrit ve kramponun yer almasında fayda var.
15. Her türlü riski azaltmak için yanınıza mutlaka bölgeyi bilen bir rehber alın.

destekleyici kaynaklar
serka sarıkamış yürüyüş parkurları