En Temel İlk Yardım Maddeleri 9 - İleri Seviye Rahatsızlıklar

Bir Doğa Yürüyüşçüsünün Bilmesi Gereken En Temel İlk Yardım Maddeleri

9 - İleri Seviye Rahatsızlıklar

Doğada spor yapan her kişi asgari temel ilk yardım bilgilerine sahip olmalıdır. Bu bilgilere öncelikli olarak kendi sağlığınız ve güvenliğiniz için sahip olmalısınız. Ve sonrada eşinize, çocuğunuza veya çok yakın bir arkadaşınıza bir kaza anında yardımcı olabilmek için bilmelisiniz. Bilmiyorsanız, belkide onların, o en basit müdahaleyi yapamadığınız için ömür boyu bu kazanın olumsuz etkileriyle yaşamak zorunda kalmasına engel olamayabileceksiniz.

Bu makalede sizin, arkadaşınızın veya grubunuzdaki birinin doğada başınıza gelebilecek en basitten en ciddi vakaya kadar o anda elinizde bulunan imkanlarla neler yapabilirsiniz tavsiyeleri anlatılmıştır. Burada bahsedilenler tamamen bir tavsiye niteliğinde olup kesinlikle profesyonel tıbbi yardım yerine geçmeyecektir. Basit veya ciddi her vaka mutlaka tıbbi yardım alınarak sonuçlandırılmalıdır.

Vücutta oluşan yaralanmaların tedavisi önemli bir beceridir. Ancak bir doğa sporcusunun herşeyi bilmesinden ziyade gerçekten kendisi için önemli olan şeyleri bilmesi ve bunlarla ilgili malzemeleri bulundurması gereklidir. Bu yazı dizisinde her doğa yürüyüşçüsünün başına gelmesi muhtemel kaza, yaralanma vb ne karşı bilmesi gerekenler kolay anlaşılır ipuçları halinde sunulmuştur.

      İleri Seviye Rahatsızlıklar

Bu bölümde başınıza kalp krizi, omurga zedelenmeleri gibi ileri seviye sorunların tıbbi yardımdan kilometrelerce uzakta olduğunuzda başınıza geldiğinde nasıl ele alınacağı konusu anlatılmıştır.

Kalp Krizi

Belirti olarak; şiddetli ve uzun süreli omuz, kol veya çeneye/boyuna yayılan göğüs ağrısı (özellikle sol tarafta), mide bulantısı, kusma, baş dönmesi ve soluk, serin, terli cilt gözlenir. Nefes alıp vermekle ağrının şekli ve şiddeti değişmez.

Kişiyi yarı oturur pozisyona alın, dinlendirin, rahat etmesini sağlayın. Vücudun ısı kaybetmesini önlemek için kıyafet veya uyku tulumu ile örtün ve mümkün olduğunca sakin olmasını sağlayın. Varsa bir aspirin tableti verin (arter tıkanması kan pıhtılarını engellemek için). Kişinin yürümesine izin vermeyin. En kısa sürede tıbbi yardım alın

Şok

Şok; Kalp-damar sisteminin yaşamsal organlara uygun oranda kanlanma yapamaması nedeniyle ortaya çıkan ve tansiyon düşüklüğü ile seyreden bir akut dolaşım yetmezliğidir.

Belirti olarak; hızlı fakat zayıf nabız, sığ nefes alma, ciltte soğukluk, solukluk ve nemlilik ve bulantı, baş dönmesi, dudak çevresinde solukluk ya da morarma, susuzluk hissi, bilinç seviyesinde azalma gözlenir.

Şok, kalp kökenli, sıvı eksikliği, zehirlenmeyle ilgili ve alerjik olmak üzere dört çeşit sebepten oluşur.

Şok, oksijenlenmesi yetersiz kan akışı, kan kaybı, şiddetli sıvı kaybı ve omurilik hasarı da dahil olmak üzere herhangi bir büyük yaralanmadan kaynaklanıyor olabilir.

Sıvı takviyesi yapabiliyorsanız veya sıvı kaybına sebep olan uzvu nemlendirebiliyorsanız yapın. Kişiyi uyku tulumuna koyun ya da ekstra kıyafetlerle örtün. Kişiyi sakin tutun, yatırın ve bacaklarını yaklaşık 25-30cm kadar bir yükseltinin üzerine koyarak (şok pozisyonu) rahatça dinlenmesini sağlayın. Yaşamsal belirtiler bu önlemlerle düzelmezse veya hasta daha az duyarlı hale gelirse, derhal tıbbi yardım alın. Kişi tedavi edilmezse, şok ölümcül olabilir

Omurga Yaralanmaları

Bel kemiğindeki yaralanmalarda omurgada ani sıkışma ya da ayrılma meydana gelebilir. Bunun sonucunda sinir sistemi etkilenerek bazı olumsuz sonuçlar oluşabilir.

Belirti olarak; sırtta ağrı ve dış kanama, elde ve parmaklarda karıncalanma ya da his kaybı, vücudun herhangi bir yerinde tam ya da kısmi hareket kaybı, bel kemiğinde şekil bozukluğu görülebilir.

Kişiyi olabildiğince hareket ettirmeyin (hareket gerekirse, omurgayı bükmeyin veya kıvırmayın). Mutlaka taşınması gerekiyorsa Baş-boyun-gövde ekseni bozulmadan sürükleyerek çıkarın. Başını sabitlemek için bir boyun ateli kullanın. Hastayı yalnız bırakmayın. Hastanın hareketini engellemek için birinin elini devamlı kişinin kafasında tutmasını sağlayın. En kısa sürede tıbbi yardım alın.

Mantar Zehirlenmesi

Mantar zehirlenmesi belirtileri 2 - 24 saat sonra etkisini gösterebilmektedir.

Bulantı, kusma, şiddetli karın ağrısı, gaz, şişkinlik, ishal ve baş dönmesi, yüzde ve boyun bölgesinde kızarmalar, ağızda metal tadı hissetme, terleme ve üşüme hali, yorgunluk ve fazla susama gibi belirtiler gözlenir.

Tüm bilinmeyen mantarlar için ölümcül olduğunu düşünerek hareket edin. Çünkü kötü olanlar düşündüğünüz kadar kötü sonuçlara sebebiyet verecektir.

Kişi sakinleştirilir. Asla kusturulmaya çalışılmaz (sindirim sistemi öğeleri tekrar zehire maruz kalacaktır.) ve kişiye asla ağızdan sıvı/katı gıda verilmez (çünkü yoğurt, su gibi gıdalar da hastayı kusturur.).

kişi baygın durumda ve kusuyorsa koma pozisyonu (yan yatma) verilerek kusmuğunun ciğerlerine kaçması önlenir. En kısa sürede tıbbi yardım alın.

Mümkünse doktora mantardan bir örnek ulaştırın veya mantarın bilgisini verin.

Beyin Hasarı

Kafaya alınan şiddetli bir darbe genellikle bilinç kaybıyla sonuçlanan beynin hasarına neden olabilir.

Erken belirtileri arasında; kademeli oryantasyon bozukluğu, sinirlilik ve hırçınlık (bilinç geri geldikten sonra) bulunur. Hastayı derhal yatırın. Bilinç yoksa dikkatlice koma pozisyonuna çevirin ve derhal tıbbi yardım alın.

      Enfeksiyon belirtisi gözlem

Tüm yaralar (yanıklar ve sıyrıklar dahil) enfeksiyon belirtileri açısından aşağıdaki maddeler kapsamında gözlenerek düzenli olarak kontrol edilmelidir;

1) Artan ağrı, ateş, kızarıklık ve şişlik,
2) Artan beyaz irin,
3) Yaranın çevresindeki cildin hemen altındaki kırmızı çizgilerin gözlenmesi,
4) Ateş.

Bu belirtiler ortaya çıkar ve giderek kötüleşirse, en kısa sürede profesyonel sağlık desteği almalısınız.

NOT: Hayvan ısırıklarından veya ezilmeden kaynaklanan yaraları, hasarlı tendonları, bağları veya kemikleri içeren herhangi bir şey veya iyice temizlenemeyecek kadar fazla kirlenmiş olan yaraları kapatmayın. Bunların hepsinin enfeksiyon riski oldukça yüksektir. Bunun yerine, bu tür yaraları nemli gazlı bezle sarın, kuru gazlı bezle örtün ve yaralıyı hızlıca bir sağlık birimine ulaştırın.

Bir doğa yürüyüşçüsünün bilmesi gereken en temel ilk yardım maddeleri makale serisinin diğer yazılarına buradan ulaşabilirsiniz.
1-Küçük yaralar (kabarcıklar, sıyrıklar, yanıklar)
2-Büyük yaralar (Ağır kanamalar) (Dış kanama)
3-Kırıklar, Çıkıklar, Burkulmalar vb Kas Zedelenmeleri
4-Hayvan ve Böccek Isırmaları, Sokmaları (Arı, Kene, Akrep, Yılan vb)
5-Mide, Bağırsak Rahatsızlıkları (İshal, Kusma vb)
6-Diş Sorunları (Diş Ağrısı, Kırık Diş)
7-Çevresel tehditler (Kar Körlüğü, Hipotermi)
8-Etkinlik Tamam mı, Yoksa Devam mı?
9-İleri Seviye Rahatsızlıklar (Kalp Krizi, Şok, Omurga Yaralanmaları, Mantar Zehirlenmesi)
10-Pratik İlkyardım Fikirleri (Antasit, Boyun Ateli, Üçgen bandaj vb.)

Bu makalede yer alan bilgiler tamamen tavsiye niteliğinde olup kesinlikle profesyonel tıbbi yardım yerine geçmez. Basit veya ciddi her vaka mutlaka tıbbi yardım alınmalıdır.

destekleyici kaynaklar
TCSB TİYU Eğitim Kitabı
buck tilton

En Temel İlk Yardım Maddeleri 9 - İleri Seviye Rahatsızlıklar

Etiketler mantar zehirlenmesiomurga yaralanmalarıileri seviye rahatsızlıklar